Podmiot leczniczy jako wytwórca odpadów medycznych zobowiązany jest do przestrzegania postanowień Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 5 października 2017 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi (dalej: rozporządzenie). Rozporządzenie określa jak postępować z odpadami medycznymi powstałymi w wyniku udzielania świadczeń medycznych w miejscach ich wytwarzania. Rozporządzenie precyzuje także zasady obowiązujące przy wstępnym magazynowaniu odpadów medycznych.
Zgodnie z rozporządzeniem odpady medyczne z grupy zakaźnych, niebezpiecznych nie będących zakaźnymi i inne nie będące niebezpiecznymi, są wstępnie magazynowane w sposób selektywny, z zachowaniem podziału określonego w rozporządzeniu, w odpowiednio przystosowanym do tego celu pomieszczeniu albo stacjonarnym lub przenośnym urządzeniu chłodniczym, przeznaczonym wyłącznie do magazynowania odpadów medycznych.
Warunki dla wstępnego magazynowania odpadów medycznych
Wstępne magazynowanie odpadów medycznych odbywa się z zapewnieniem następujących wymagań:
- odpady medyczne o kodzie 18 01 02* magazynuje się tylko w temperaturze do 10ºC, a czas ich przechowywania nie może przekroczyć 72 godzin;
- wstępne magazynowanie odpadów medycznych o kodach 18 01 03, 18 01 06, 18 01 08, 18 01 10 i 18 01 82 odbywa się tylko w temperaturze do 18ºC, z tym że od 10ºC do 18ºC może odbywać się tak długo, jak pozwalają na to ich właściwości, jednak nie dłużej niż 72 godziny, natomiast w temperaturze do 10ºC – nie dłużej niż 30 dni;
- odpady medyczne inne niż niebezpieczne mogą być wstępnie magazynowane tak długo, jak pozwalają na to ich właściwości, jednak nie dłużej niż 30 dni.
Pomieszczenie do wstępnego magazynowania odpadów medycznych
Pomieszczenie do wstępnego magazynowania odpadów medycznych spełnia następujące warunki:
- posiada niezależne wejście;
- zabezpieczono je przed dostępem osób nieupoważnionych;
- posiada ściany i podłogi wykonane z materiałów gładkich, łatwo zmywalnych i umożliwiających dezynfekcję;
- zabezpieczono je przed dostępem owadów, gryzoni oraz innych zwierząt;
- posiada drzwi wejściowe bez progu, których szerokość i wysokość gwarantuje swobodny dostęp;
- posiada miejsca lub boksy wydzielone i oznakowane w zależności od rodzaju magazynowanych odpadów medycznych, a w przypadku magazynowania odpadów medycznych w oznakowanych, szczelnie zamkniętych pojemnikach lub kontenerach dopuszcza się brak wydzielonych boksów;
- na wyposażeniu znajduje się termometr do pomiaru temperatury wewnątrz pomieszczenia;
- posiada wentylację zapewniającą podciśnienie, z zapewnieniem filtracji odprowadzanego powietrza; dopuszcza się zastosowanie wentylacji grawitacyjnej pod warunkiem magazynowania odpadów medycznych w szczelnie zamkniętych pojemnikach lub kontenerach i oznakowanych w zależności od rodzaju magazynowanych odpadów medycznych;
- posiada zabezpieczenia techniczne przed rozprzestrzenianiem się magazynowanych odpadów medycznych, obejmujące również gromadzenie ewentualnych odcieków z tych odpadów.
Stacjonarne urządzenie chłodnicze do wstępnego magazynowania odpadów medycznych
Stacjonarne urządzenie chłodnicze do wstępnego magazynowania odpadów medycznych musi spełniać poniższe wymagania:
- zabezpieczono je przed dostępem osób nieupoważnionych;
- posiada ściany i podłogi wykonane z materiałów gładkich, łatwo zmywalnych i umożliwiających dezynfekcję;
- zabezpieczono je przed dostępem owadów, gryzoni oraz innych zwierząt;
- posiada drzwi wejściowe bez progu, których szerokość i wysokość powinna gwarantować swobodny dostęp;
- wyposażono je w termometr do pomiaru temperatury wewnątrz urządzenia (max 10 ºC);
- posiada zamknięcie drzwi wejściowych umożliwiające ich otwarcie od wewnątrz;
- posiada przedsionek przed wejściem do urządzenia.
Przenośne urządzenie chłodnicze do wstępnego magazynowania odpadów medycznych
Przenośne urządzenie chłodnicze może być wykorzystywane do wstępnego magazynowania odpadów medycznych w przypadku wytwarzania ich niewielkiej ilości, jeżeli pozwala na zachowanie warunków dla wstępnego magazynowania odpadów medycznych, opisanych powyżej.
Ponadto przenośne urządzenie chłodnicze do wstępnego magazynowania odpadów medycznych musi spełniać wymagania, tj:
- posiada wnętrze wykonane z materiałów gładkich, łatwo zmywalnych i umożliwiających dezynfekcję;
- zabezpieczono je przed dostępem owadów, gryzoni oraz innych zwierząt;
- zabezpieczono je przed dostępem osób nieupoważnionych;
- wyposażono je w termometr do pomiaru temperatury wewnątrz urządzenia.
Pozostałe wymagania dla wstępnego magazynowania odpadów medycznych
Poza wymienionymi wcześniej wymaganiami przy wspomnianym pomieszczeniu oraz przy stacjonarnym urządzeniu chłodniczym należy zapewnić dodatkowo dostęp do:
- umywalki z bieżącą zimną i ciepłą wodą, zainstalowanej w sposób umożliwiający co najmniej umycie rąk bezpośrednio po wyjściu z pomieszczenia lub urządzenia, wyposażonej w dozowniki z mydłem i środkiem do dezynfekcji rąk oraz ręczniki jednorazowego użytku;
- wody bieżącej ciepłej i zimnej do celów porządkowych;
- wydzielonych miejsc odpowiednio do przechowywania czystych oraz zbierania brudnych środków ochrony indywidualnej dla osób przebywających w miejscach przeznaczonych do wstępnego magazynowania odpadów medycznych.
Natomiast w sąsiedztwie przenośnego urządzenia chłodniczego zapewnia się:
- dozownik ze środkiem do dezynfekcji rąk,
- podajnik na czyste rękawiczki jednorazowe,
- pojemnik na zużyte rękawiczki jednorazowe.
Należy pamiętać aby pomieszczenia i urządzenia do wstępnego magazynowania odpadów medycznych utrzymywać na bieżąco w czystości. Trzeba je myć i dezynfekować stosownie do potrzeb.
Ponadto rozporządzenie daje jeszcze jedną możliwość na wstępne magazynowanie odpadów medycznych innych niż niebezpieczne. Mogą być one wstępnie przechowywane w oznakowanych w zależności od rodzaju odpadów medycznych, szczelnie zamkniętych pojemnikach lub kontenerach, w innym miejscu wstępnego magazynowania niż wymienione powyżej, które:
- przeznaczono i przystosowano do wstępnego magazynowania odpadów;
- posiada uszczelnione podłoże i zorganizowane dojazdy lub dojścia;
- zabezpieczono przed dostępem osób nieupoważnionych;
- zabezpieczono przed dostępem owadów, gryzoni oraz innych zwierząt;
- zabezpieczono przed wpływem czynników atmosferycznych, w tym zadaszone;
- jest utrzymywane na bieżąco w czystości.
Ważne jest jednak, aby podczas wstępnego magazynowania tych odpadów zachować podział na odpady inne niż niebezpieczne oraz odpady o ostrych końcach i krawędziach.
Procedura postępowania z odpadami medycznymi
Dodatkowo rozporządzenie nakłada jeszcze jeden istotny obowiązek związany z gospodarowaniem odpadami medycznymi. Mianowicie podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych lub prowadzące badania i doświadczenia naukowe w zakresie medycyny muszą stosować, opracowaną przez siebie, szczegółową procedurę postępowania z odpadami medycznymi w zakresie selektywnego zbierania, transportu i wstępnego magazynowania odpadów medycznych. Istotnym elementem tej procedury jest instrukcja selektywnego zbierania odpadów medycznych w miejscu ich powstawania.
Analogicznie do opracowania i stosowania odpowiedniej procedury zobowiązane są osoby udzielające świadczeń zdrowotnych w miejscu wezwania. Szczegółowa procedura postępowania z odpadami medycznymi przez osoby udzielające świadczeń zdrowotnych w miejscu wezwania, zawiera oznaczenie miejsca wstępnego magazynowania odpadów medycznych przez te osoby.