Do wyrobów medycznych zaliczamy m.in.: protezy, aparaty słuchowe, soczewki okularowe, ortezy ortopedyczne, wózki inwalidzkie, laski, kule, balkoniki, obuwie ortopedyczne, zestawy infuzyjne do osobistych pomp insulinowych, pieluchomajtki, cewniki, sprzęt stomijny.
Pacjentom przysługuje refundacja zakupu wyrobów medycznych w ramach określonych limitów i ubezpieczenia zdrowotnego. W celu nabycia wyrobu medycznego z refundacją należy uzyskać zlecenie na zaopatrzenie w wyroby medyczne.
Kto może wystawić zlecenie na wyroby medyczne
Zlecenie na wyroby medyczne wystawia najczęściej lekarz, w tym lekarz pierwszego kontaktu, nazywany lekarzem POZ. Zlecenia takie może wystawić także pielęgniarka, położna, fizjoterapeuta lub inne osoby uprawnione. Nie zawsze będzie to lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, gdyż obowiązuje tu zasada specjalizacji. Polega to na tym, że np. zlecenie na okulary wystawia okulista, a na zakup wózka inwalidzkiego m.in.: ortopeda, neurolog, chirurg czy reumatolog.
Od 1 stycznia 2020 roku wystawianie i weryfikacja zleceń na zaopatrzenie w wyroby medyczne odbywa się podczas konsultacji pacjenta, teleporady lub osobistej wizyty u lekarza. Lekarze i inne osoby uprawnione do wystawienia zlecenia, mają możliwość weryfikacji zlecenia od razu. Dzięki temu pacjent zwolniony jet z wizyty w oddziale wojewódzkim NFZ (dalej: OW NFZ). Od 1 stycznia 2020 r. zlecenie potwierdza dowolny oddział NFZ, wyłącznie w przypadku, gdy lekarz nie może tego zrobić.
Do wystawiania i realizacji zleceń służy system Elektronicznej Weryfikacji i Potwierdzania Zlecenia (eZWM/ap-zz).
Pacjent otrzymuje tylko numer zlecenia, który wraz z numerem PESEL umożliwia zakup potrzebnego wyrobu medycznego w sklepie medycznym lub w aptece, które mają umowę z NFZ.
Jaki jest okres ważności zlecenia?
Zlecenie na wyroby medyczne mogą być wystawiane maksymalnie na 12 miesięcy.
Niektóre wyroby, jak np. pieluchomajtki, przysługują comiesięcznie. Zlecenia na nie mogą być wystawione na dłużej niż jeden miesiąc. Można je wówczas zrealizować w częściach.
Zlecenie na wyroby medyczne przysługujące comiesięcznie wypisuje się na okres nie dłuższy niż:
- 12 kolejnych miesięcy kalendarzowych od dnia wystawienia, jeśli zlecenie jest wystawione i zweryfikowane w trakcie wypisania,
- 6 kolejnych miesięcy kalendarzowych od dnia wystawienia, gdy zlecenie jest wypisane poza systemem informatycznym (na starym druku) i potwierdzone do refundacji przez pracownika NFZ.
Zmiany obowiązujące od lipca 2023 r.
25 maja 2023 r. ukazało się rozporządzenie Ministra Zdrowia zmieniające rozporządzenie w sprawie zlecenia na zaopatrzenie w wyroby medyczne oraz zlecenia naprawy wyrobu medycznego, które weszło w życie 1 lipca 2023 r.
Zgodnie z komunikatem Ministra Zdrowia z 23 czerwca br. w sprawie wystawiania, weryfikowania i realizowania zleceń na zaopatrzenie i zleceń naprawy wystawianych w postaci elektronicznej od 1 lipca 2023 r. zostanie uruchomiona funkcjonalność elektronicznego wystawiania i realizacji zlecenia (e-zlecenia).
E-zlecenie wystawia się w formie dokumentu elektronicznego podpisywanego:
- kwalifikowanym podpisem elektronicznym,
- podpisem zaufanym albo
- z wykorzystaniem sposobu potwierdzania pochodzenia oraz integralności danych dostępnego w systemie teleinformatycznym udostępnionym bezpłatnie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Od 1 lipca do 30 września 2023 r. lekarz będzie mógł wystawiać zlecenia na wyroby medyczne i zlecenia naprawy na dotychczasowych zasadach:
- za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności. Pacjent, po pozytywnej weryfikacji zlecenia, otrzyma jak dotychczas, od wystawiającego zlecenie informację o wygenerowanym przez system e-ZWM numerze zlecenia – bez konieczności wydruku zlecenia (nadal będzie możliwość generacji i pobrania pliku PDF z I i II częścią zlecenia).
- w formie papierowej poza systemem e-ZWM.
Przypominamy, że w przypadku negatywnej weryfikacji zlecenia lub sytuacji, gdy zlecenie na zaopatrzenie w wyroby medyczne zostanie wystawione w formie papierowej poza systemem e-ZWM, wymagane jest potwierdzenie zlecenia w OW NFZ. Zlecenie można przekazać do dowolnie wybranego OW NFZ z wykorzystaniem systemów teleinformatycznych lub innych systemów łączności drogą elektroniczną (np. skan/email/fax).
E-zlecenia obowiązkowe od 1 października 2023 roku
Od 1 lipca do 30 września 2023 r. wystawianie e-zleceń jest fakultatywne. Natomiast od 1 października 2023 r. wystawianie e-zleceń podpisanych elektronicznie będzie obligatoryjne. Wynika z tego, że do 30 września 2023 roku jest czas na dostosowanie się do nowych regulacji. Po tej dacie nie będzie można już wystawić papierowych zleceń na wyroby medyczne.
Należy pamiętać, że w przypadku wystawienia e-zlecenia od 1 lipca 2023 r. niezbędne będzie podpisanie zlecenia elektronicznie.
Informacja o wygenerowanych danych dostępowych do e-zlecenia będzie przekazywana pacjentowi za pośrednictwem sms, e-mail. Dostępny będzie również druk informacyjny dla e-zleceń wystawionych i podpisanych elektronicznie – możliwy do wydrukowania na prośbę pacjenta przez osobę wystawiającą.
Ponadto pacjenci znajdą swoje e-zlecenia na Internetowym Koncie Pacjenta (IKP) w zakładce „Apteczka”. IKP w ramach zleceń posiada następujące funkcjonalności:
- zlecenia na wyroby medyczne wraz z informacją, na jakim są etapie (np. częściowo zrealizowane, odrzucone)
- wyroby medyczne, czyli listę zrealizowanych wyrobów medycznych, na które wystawiane były papierowe zlecenia,
- przeszukiwanie listy swoich e-zleceń na wyroby medyczne.
Nowe wzory zlecenia i zlecenia naprawy
Dodatkowo informujemy, że od 1 lipca 2023 r wprowadzono nowe wzory zlecenia i zlecenia naprawy. Wprowadzone zostały Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 25 maja 2023 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie zleceń na zaopatrzenie w wyroby medyczne oraz zlecenia naprawy wyrobu medycznego. Nowe druki załączamy poniżej:
Na nowych drukach nie ma konieczności podpisywania III i IV części zlecenia przez realizatora i osobę odbierającą. W związku z tym realizacja zlecenia nie jest traktowana jako dokument elektroniczny. Jednak realizator nadal będzie miał możliwość wygenerowania części III i IV zlecenia do pliku PDF.
Realizacja zlecenia
Realizacja zlecenia od 1 lipca 2023 r. w sklepie medycznym lub aptece odbywa się po przekazaniu przez pacjenta:
- identyfikatora zlecenia oraz numeru PESEL, a w przypadku braku numeru PESEL daty urodzenia,
- identyfikatora zlecenia oraz kodu dostępu lub
- numeru PESEL oraz kodu dostępu.
Pacjent nie musi już posiadać wydrukowanego zlecenia.
Zlecenia na zaopatrzenie w wyroby medyczne, które przed dniem wejścia w życie wspomnianego rozporządzenia zostały:
- wystawione lub
- wystawione i potwierdzone, lub
- częściowo zrealizowane
zachowują ważność, a przy realizacji zleceń nie wymaga się uzyskania podpisu osoby wydającej wyrób medyczny.
E-zlecenia w mMedica
Użytkowników programu mMedica informujemy, że w programie jest już możliwość wystawiania elektronicznych zleceń na zaopatrzenie w wyroby medyczne. Obecnie trwają prace nad wdrożeniem e-zlecenia na naprawę wyrobu medycznego. Uruchomienie tej funkcjonalności planowane jest w następnej aktualizacji programu, której publikacje przewidziano po 20 lipca 2023 roku. Dzięki temu mMedica zostanie dostosowana do regulacji prawnych dotyczących e-zleceń.