Zasady wzrostu wynagrodzeń w ochronie zdrowia

Sposób ustalania najniższego wynagrodzenia pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych wynika wprost z ustawy z dnia 8 czerwca 2017 roku o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych (dalej: ustawa). W ustawie tej zagwarantowano również wzrost minimalnych pensji w ochronie zdrowia. 

Nowelizacja ustawy z dnia 26 maja 2022 r. spowodowała, że środki na wyższe wynagrodzenia zostały ujęte w wycenie świadczeń medycznych.

Pracownicy objęci regulacjami ustawy

Zgodnie z regulacjami ustawy pracownikami uprawnionymi do naliczenia najniższego wynagrodzenia zasadniczego są pracownicy działalności podstawowej:

1. Wykonujący zawód medyczny:

• osoba wykonująca zawód medyczny w rozumieniu art. 2 ust. 1. pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, która jest zatrudniona w ramach stosunku pracy w podmiocie leczniczym, osoba uprawniona na podstawie odrębnych przepisów do udzielania świadczeń zdrowotnych oraz osoba legitymująca się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny,
• osoba zatrudniona w ramach stosunku pracy w podmiocie leczniczym, która bierze bezpośredni udział w wykonywaniu zadań Państwowej Inspekcji Sanitarnej polegających na sprawowaniu zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego, prowadzeniu działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej w zakresie chorób zakaźnych i innych chorób powodowanych warunkami środowiska oraz na prowadzeniu działalności oświatowo-zdrowotnej,

2. innych niż pracownik wykonujący zawód medyczny:

• osoba zatrudniona w ramach stosunku pracy w podmiocie leczniczym, inna niż pracownik wykonujący zawód medyczny, która wykonuje pracę pozostającą w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w komórkach organizacyjnych zakładu leczniczego, których działalność jest związana z udzielaniem świadczeń zdrowotnych, zatrudniona na stanowisku działalności podstawowej określonym w części pierwszej załącznika do rozporządzenia wydanego na podstawie art. 50 ust. 5 ustawy o działalności leczniczej lub stanowisku analogicznym.

Ustawa odnosi się także do wysokości płac pracowników niemedycznych, czyli m.in. pracowników zaopatrzenia, obsługi technicznej, informatyków. Wysokość ich wynagrodzeń powiązano ze średnim wzrostem wynagrodzenia pracowników działalności podstawowej w danym podmiocie leczniczym.

Nowelizacja ustawy z 26 maja 2022 roku – zakres zmian

Na mocy nowelizacji z 26.05.2022 r.:

1. Opracowano nową tabelę płac. Zmianie uległy współczynniki pracy oraz podział pracowników na 10 nowych grup, wśród których znalazły się stanowiska wcześniej nieujęte w tabeli.
2. Wzrost wynagrodzenia zasadniczego pracowników niemedycznych powiązano ze średnim wzrostem wynagrodzeń w danym podmiocie leczniczym.
3. Zobowiązano podmiot leczniczy będący pracodawcą do określenia w umowie o pracę każdego pracownika objętego zakresem ustawy informacji o grupie zawodowej. Przypisanie do grupy zawodowej następuje na podstawie kwalifikacji wymaganych na zajmowanym stanowisku pracy.
4. Wskazano, że w odniesieniu do wynagrodzeń zasadniczych stażystów i rezydentów nie stosuje się zasad wzrostu wynagrodzeń określonych w ustawie. Wynagrodzenie zasadnicze stażystów, rezydentów określa minister właściwy do spraw zdrowia na podstawie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty. W przypadku rezydentów od 1.07.2022 r. obowiązuje rozporządzenie z 25.07.2022 r. w sprawie wysokości zasadniczego wynagrodzenia miesięcznego lekarzy i lekarzy dentystów odbywających specjalizacje w ramach rezydentury.
5. Uchylono art. 3 ust. 3 wspomnianej ustawy, ponieważ proces wypłaty środków dedykowanych dla pielęgniarek i położnych w ramach tzw. 4 × 400 zł został zakończony. Natomiast kwoty wypłacane odrębnie od wynagrodzenia zasadniczego zostały w roku 2021 włączone do wynagrodzeń zasadniczych pielęgniarek i położnych.

Sposób obliczania najniższego wynagrodzenia zasadniczego

W celu obliczenia wysokości najniższego wynagrodzenia zasadniczego należy wykonać następujące działania:

1. Zakwalifikować pracownika do odpowiedniej grupy zawodowej, do której przynależy dane stanowisko pracy. Do każdej grupy przyporządkowano współczynnik pracy.
2. Sprawdzić kwotę przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w roku poprzedzającym ustalenie. Wynagrodzenie to jest ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”. W 2022 r. wynosiło 6.346,15 złotych.
3. Dokonać obliczenia najniższego wynagrodzenia dla danej grupy zawodowej na dzień 1 lipca, posługując się wzorem:

4. Podwyższyć od 2 lipca 2023 roku wynagrodzenia zasadnicze pracowników, których wynagrodzenie zasadnicze jest poniżej  progu ustalonego w sposób określony powyżej. W przypadku pracowników niepełnoetatowych wynagrodzenie ulega podwyższeniu proporcjonalne do wymiaru czasu pracy. 

W powyższy sposób ustalamy najniższe wynagrodzenie pracownika wykonującego zawód medyczny oraz pracownika działalności podstawowej, innego niż pracownik wykonujący zawód medyczny. 

Zasady podwyższania wynagrodzenia osoby zatrudnionej w ramach stosunku pracy w podmiocie, nie wykonującej zawodu medycznego, ustala się tak, aby wynagrodzenie:

• odpowiadało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu;
• uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy;
• uwzględniało wysokość wynagrodzenia odpowiadającą adekwatnemu średniemu wzrostowi wynagrodzenia w danym podmiocie w ustalonym okresie.

Grupy zawodowe według kwalifikacji wymaganych na danym stanowisku

Jak wynika z powyższego, do ustalenia wysokości wynagrodzenia niezbędne jest przypisanie pracownika do odpowiedniej grupy zawodowej. Wykaz grup zawodowych według kwalifikacji wymaganych na zajmowanym stanowisku, przedstawia poniższa tabela. 

Lp.	Grupy zawodowe według kwalifikacji wymaganych na zajmowanym stanowisku	Współczynnik pracy
1	Lekarz albo lekarz dentysta ze specjalizacją	1,45
2	Farmaceuta, fizjoterapeuta, diagnosta laboratoryjny, psycholog kliniczny, inny pracownik wykonujący zawód medyczny inny niż określony w lp. 1, 3 i 4 z wymaganym wyższym wykształceniem na poziomie magisterskim i specjalizacją, pielęgniarka z tytułem zawodowym magister pielęgniarstwa albo położna z tytułem magister położnictwa z wymaganą Specjalizacją w dziedzinie pielęgniarstwa lub w dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia	1,29
3	Lekarz albo lekarz dentysta, bez specjalizacji	1,19
4	Stażysta	0,95
5	Farmaceuta, fizjoterapeuta, diagnosta laboratoryjny, pielęgniarka, położna, technik elektroradiolog, psycholog, inny pracownik wykonujący zawód medyczny inny niż określony w lp. 1−4 z wymaganym wyższym wykształceniem na poziomie magisterskim; pielęgniarka, położna z wymaganym wyższym wykształceniem (studia I stopnia) i specjalizacją, albo pielęgniarka, położna ze średnim wykształceniem i specjalizacją	1,02
6	Fizjoterapeuta, pielęgniarka, położna, ratownik medyczny, technik elektroradiolog, inny pracownik wykonujący zawód medyczny inny niż określony w lp. 1–5 z wymaganym wyższym wykształceniem na poziomie studiów I stopnia; fizjoterapeuta, ratownik medyczny, technik analityki medycznej, technik elektroradiolog z wymaganym średnim wykształceniem albo pielęgniarka albo położna z wymaganym średnim wykształceniem, która nie posiada tytułu specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa lub dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia	0,94
7	Inny pracownik wykonujący zawód medyczny inny niż określony w lp. 1–6 z wymaganym średnim wykształceniem oraz opiekun medyczny	0,86
8	Pracownik działalności podstawowej, inny niż pracownik wykonujący zawód medyczny z wymaganym wykształceniem wyższym	1
9	Pracownik działalności podstawowej, inny niż pracownik wykonujący zawód medyczny z wymaganym wykształceniem średnim	0,78
10	Pracownik działalności podstawowej, inny niż pracownik wykonujący zawód medyczny z wymaganym wykształceniem poniżej średniego	0,65

Załącznik do ustawy z 8.06.2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych

Ustalenie sposobu podwyższenia wynagrodzenia w podmiocie leczniczym 

W celu spełnienia postanowień ustawy podmiot leczniczy musi zawrzeć z pracownikami porozumienie w sprawie sposobu podwyższenia wynagrodzenia zasadniczego. Stornami postanowienia są:

• pracodawca (podmiot leczniczy) oraz zakładowa organizacja związkowa lub
• pracodawca i pracownik wybrany przez pracowników podmiotu leczniczego do reprezentowania ich interesów, jeśli w podmiocie nie działa zakładowa organizacja związkowa.

Takie porozumienie należy zawierać corocznie do dnia 31 maja. Powinno obejmować swoim zakresem:

• sposób podwyższenia wynagrodzenia zasadniczego,
• zasady podwyższania wynagrodzenia osoby zatrudnionej w ramach stosunku pracy w podmiocie leczniczym, nie wykonującej zawodu medycznego.

Jeśli porozumienie nie zostanie zawarte, sposób podwyższania wynagrodzenia zasadniczego ustala się w drodze zarządzenia. Zarządzenie podejmuje kierownik podmiotu leczniczego lub podmiot tworzący. w przypadku podmiotów leczniczych działających w formie jednostek budżetowych i jednostek wojskowych. Zarządzenie musi zostać zawarte do dnia 15 czerwca.

Ustalony porozumieniem albo zarządzeniem sposób podwyższenia wynagrodzenia zasadniczego powinien zapewniać proporcjonalny dla każdej grupy zawodowej średni wzrost tego wynagrodzenia.

Zmiany w umowach o pracę

 W ustawie zobowiązano podmiot leczniczy będący pracodawcą do określenia w umowie o pracę każdego pracownika objętego zakresem ustawy informacji o grupie zawodowej, do której zalicza się w związku z kwalifikacjami wymaganymi na zajmowanym stanowisku pracy. 

W przypadku umów zawartych przed 29.06.2022 r. strony umowy o pracę muszą dostosować umowę pracowników objętych ustawą do jej wymogów. Dostosowanie miało nastąpić w terminie sześciu miesięcy od dnia wejścia w życie nowelizacji z 26.05.2022 r., czyli do 29.12.2022 r. Jeśli umowy te nadal nie zostały dostosowane do wymogów ustawy, należy to zrobić niezwłocznie.

Obecnie każda umowa o pracę z pracownikiem wykonującym zawód medyczny lub pracownikiem działalności podstawowej innym, niż pracownik wykonujący zawód medyczny powinna wskazywać, do której grupy zawodowej, określonej w załączniku do ustawy, jest zaliczone zajmowane przez pracownika stanowisko pracy.

Podsumowanie

Dzięki nowelizacji ustawy podmioty lecznicze mają zapewnione środki finansowe na coroczny wzrost wynagrodzeń pracowników działalności podstawowej. Natomiast podwyżki dla pracowników niemedycznych będą nadal finansowane ze środków własnych podmiotu leczniczego.