W marcu opublikowano Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 marca 2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu programów zdrowotnych.
Rozporządzenie wprowadza zmiany dotyczące Programu profilaktyki raka szyjki macicy. Konkretnie to dodano nowe rodzaje badań profilaktycznych:
- test HPV HR z gentypowaniem HPV 16/18 (zwanego dalej: „testem HPV HR”),
- cytologię na podłożu płynnym (zwanej dalej „LBC” – ang. Liquid-Based Cytology).
Ponadto przyjęto, że wykonanie testu HPV HR w ramach programu, będzie się odbywać u kobiet w wieku 25–64 lata, cyklicznie co 5 lat.
Natomiast w przypadku uzyskania dodatniego wyniku testu HPV HR, ta sama próbka materiału wykorzystana będzie do wykonania LBC (triage).
Rozporządzenie weszło w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, czyli 26 marca 2025 r.
Materiał do badań
Po pierwsze, materiał do badań będzie pobierany u świadczeniodawców podstawowej opieki zdrowotnej i ambulatoryjnej opieki specjalistycznej. Uprawnionymi do pobrania materiału są:
- lekarze specjaliści położnictwa i ginekologii, lub
- lekarze w trakcie specjalizacji z położnictwa i ginekologii oraz
- położne.
Po drugie, ocenę materiału przeprowadzi:
- medyczne laboratorium diagnostyczne wpisane do ewidencji prowadzonej przez Krajową Radę Diagnostów Laboratoryjnych lub
- zakład patomorfologii,
posiadające pracownię cytologiczną oraz pracownię molekularną.
Położne uprawnione do pobierania materiału
Do pobrania materiału z szyjki macicy w celu wykonania nowych badań, oprócz wymienionych powyżej lekarzy specjalistów, uprawnione są:
- położne posiadające:
- dokument potwierdzający pozytywny wynik egzaminu przeprowadzonego przez podmiot, któremu minister właściwy do spraw zdrowia zlecił przeprowadzenie egzaminów w zakresie umiejętności pobierania rozmazów cytologicznych na potrzeby programu, wydawany w latach 2011−2019, lub
- dokument potwierdzający ukończenie kursu dokształcającego przeprowadzonego w latach 2006−2019 przez podmiot, któremu minister właściwy do spraw zdrowia zlecił prowadzenie szkoleń w zakresie umiejętności pobierania rozmazów cytologicznych na potrzeby programu, lub
- dokument potwierdzający ukończenie kursu dokształcającego przeprowadzonego przez podmiot, któremu w ramach Narodowej Strategii Onkologicznej na lata 2020−2030 minister właściwy do spraw zdrowia zlecił prowadzenie szkoleń w zakresie umiejętności pobierania rozmazów cytologicznych na potrzeby programu, lub
- dokument potwierdzający pozytywny wynik egzaminu przeprowadzonego przez podmiot, któremu w ramach Narodowej Strategii Onkologicznej na lata 2020−2030 minister właściwy do spraw zdrowia zlecił przeprowadzenie egzaminów w zakresie umiejętności pobierania rozmazów cytologicznych na potrzeby programu, lub
- położne podstawowej opieki zdrowotnej posiadające:
- dokument potwierdzający pozytywny wynik egzaminu przeprowadzonego przez podmiot, któremu minister właściwy do spraw zdrowia zlecił przeprowadzenie egzaminów w zakresie umiejętności pobierania rozmazów cytologicznych na potrzeby programu, wydawany w latach 2011−2019, lub
- dokument potwierdzający ukończenie kursu dokształcającego przeprowadzonego w latach 2006−2019 przez podmiot, któremu minister właściwy do spraw zdrowia zlecił prowadzenie szkoleń w zakresie umiejętności pobierania rozmazów cytologicznych na potrzeby programu, lub
- dokument potwierdzający ukończenie kursu dokształcającego przeprowadzonego przez podmiot, któremu w ramach Narodowej Strategii Onkologicznej na lata 2020−2030 minister właściwy do spraw zdrowia zlecił prowadzenie szkoleń w zakresie umiejętności pobierania rozmazów cytologicznych na potrzeby programu, lub
- dokument potwierdzający pozytywny wynik egzaminu przeprowadzanego przez podmiot, któremu w ramach Narodowej Strategii Onkologicznej na lata 2020−2030 minister właściwy do spraw zdrowia zlecił przeprowadzenie egzaminów w zakresie umiejętności pobierania rozmazów cytologicznych na potrzeby programu.
Uzasadnienie wprowadzonych zmian
W istocie badania profilaktyczne realizowane w ramach programów zdrowotnych stanowią profilaktykę wtórną. Polega ona na wczesnym wykryciu stadium choroby, gdy leczenie jest skuteczniejsze, wskaźniki przeżycia wyższe, a ilość poważnych następstw choroby mniejsza.
W dodatku w prewencji chorób nowotworowych niezwykle ważne jest prowadzenie programów zdrowotnych zgodnych z aktualną mapą potrzeb zdrowotnych.
Dlatego powyższe zmiany powinny zwiększyć wykrywalność choroby na bardzo wczesnym etapie oraz identyfikowanie kobiet w grupie ryzyka rozwoju nowotworu.
Na koniec dodajmy, że Narodowy Fundusz Zdrowia musi dostosować Systemu Informatycznego Monitorowania Profilaktyki (SIMP) do nowych warunków realizacji programu profilaktyki raka szyjki macicy.