Ustawa z dnia 27 października 2017 r. o podstawowej opiece zdrowotnej wprowadza nowy model organizacyjny placówki POZ. Podstawą przyjętych rozwiązań jest objęcie pacjenta opieką przez Zespół POZ, w skład którego wejdą lekarz, pielęgniarka oraz położna POZ. Więcej informacji znajdą Państwo w artykule POZ – wymagania wobec lekarzy, pielęgniarek i położnych, zespół POZ.
Pragniemy przypomnieć najważniejsze zmiany, które zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2025 r.
Deklaracje wyboru tracą ważność z dniem 31 grudnia 2024 r.
Zgodnie z ustawą oświadczenia woli pacjentów (deklaracje wyboru) nietworzących Zespołu POZ stracą ważność z dniem 31 grudnia 2024 r. Wynika to z faktu, że od 1 stycznia 2025 r. realizacja świadczeń z zakresu POZ będzie odbywała się przez ww. Zespół.
Przepis ten wywołał dyskusję i niepokój w środowisku medycznym, zwłaszcza wśród pielęgniarek i położnych. Obecnie deklarację wyboru może przyjąć lekarz czy pielęgniarka i położna w ramach indywidualnej praktyki. Obawy środowiska budzi fakt, że przepisy nie precyzują zasad, na jakich samodzielne praktyki pielęgniarskie i położnicze będą wchodzić w zespoły POZ. Dlatego pielęgniarki i położne obawiają się one utraty pracy po 31 grudnia 2024 r. Ponadto niepokojące jest, że od dnia obowiązywania nowych przepisów, pacjenci utracą możliwość wyboru pielęgniarki i położnej w POZ.
Według środowiska zmiana tego przepisu jest konieczna w celu zapobieżenia potencjalnemu zagrożeniu dla pacjentów w dostępie do świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej, które może wystąpić po dniu 31 grudnia 2024 r.
Powyższe obawy zostały przedstawione przez kilku posłów w interpelacji. W odpowiedzi na interpelacje czytamy, że deklaracje wyboru pacjentów złożone do świadczeniodawców nietworzących Zespołu POZ utracą ważność 31.12.2024 r. Aby zachować ważność oświadczeń woli pacjentów, wybrani przez pacjenta lekarz, pielęgniarka i położna muszą nawiązać współpracę.
Zasady współpracy Zespołu POZ
Ustawa o podstawowej opiece zdrowotnej w art. 16 ust.1 określa co oznacza współpraca w ramach POZ. Mianowicie współpraca w POZ polega na
- stałej wymianie informacji o świadczeniobiorcy oraz
- podejmowaniu wspólnych działań przez członków Zespołu POZ,
w zakresie niezbędnym do zachowania zdrowia, profilaktyki, rozpoznawania i leczenia chorób, pielęgnowania pielęgnowania oraz rehabilitacji świadczeniobiorcy
W odpowiedzi na interpelacje wyjaśniono, że świadczeniodawcy POZ będą musieli nawiązać kontakt i ustalić kanały komunikacji oraz zasady współpracy. Ustalenia te muszą uwzględniać specyfikę i zasady organizacji pracy konkretnych podmiotów wykonujących działalność leczniczą.
Jednocześnie utrzymana zostanie możliwość prowadzenia działalności w ramach POZ różnych podmiotów leczniczych oraz praktyk zawodowych, również indywidualnych i grupowych; lekarskich, pielęgniarskich lub położnych.
Zasady wyboru pielęgniarki i położnej w POZ
Dopuszczalnymi formami złożenia przez pacjenta deklaracji wyboru m.in. pielęgniarki i położnej w POZ jest:
- postać papierowa – złożona w wybranej placówce POZ,
- postać elektroniczna – złożona za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, opatrzona kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym,
- deklaracja złożona za pośrednictwem Internetowego Konta Pacjenta.
Zgodnie z przepisami przywołanej ustawy o podstawowej opiece zdrowotnej pacjent może wybrać:
- lekarza POZ, pielęgniarkę POZ lub położną POZ u tego samego świadczeniodawcy albo
- lekarza POZ, pielęgniarkę POZ lub położną POZ u różnych świadczeniodawców, albo
- lekarza POZ, pielęgniarkę POZ lub położną POZ będących świadczeniodawcami – tworzących zespół POZ.
Projekt kolejnych zmian w POZ – czy deklaracje wyboru zachowają ważność po 31 grudnia 2024r.
Ministerstwo Zdrowia zdecydowało się na wprowadzenie kolejnych zmian w ustawie o podstawowej opiece zdrowotnej. Zmiany te mają zapewnić ważność deklaracji oraz ciągłość w dostępie do świadczeń POZ udzielanych przez pielęgniarki i położne oraz lekarzy, którzy przed 31 grudnia 2024 r. nie zdążą przystąpić do zespołu POZ.
Wygaśnięcie deklaracji wyboru do świadczeniodawców, którzy nie przystąpią do zespołu POZ oznaczać może czasowe lub trwałe pozbawienie części finansowania, które obliczane jest w oparciu o ilość zgłoszonych pacjentów. Problem w największej mierze dotyczy indywidualnych i grupowych działalności pielęgniarek i położnych.
Wobec powyższego proponuje się utrzymanie ważności deklaracji, niezależnie od przystąpienia do zespołu POZ. Temu celowi służy uchylenie przepisu art. 33 oraz art. 34 ust. 2 ustawy o podstawowej opiece zdrowotnej. Zmiany te zapisano w projekcie ustawy o zmianie ustawy o Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego oraz niektórych innych ustaw. Projekt ten zakłada także zmiany dotyczące przedłużenia czasu koniecznego do ukończenia przez wybranych lekarzy POZ kursów w dziedzinie medycyny rodzinnej. Więcej na ten temat znajdą Państwo w artykule Kurs w dziedzinie medycyny rodzinnej. Obowiązkowy dopiero od 1 stycznia 2027 r.
Jednocześnie ustawodawca mając na uwadze główne założenia obowiązującego modelu proponuje zachowanie zapisów przewidujących, iż zadania z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej realizuje zespół POZ. Natomiast przewiduje się, że model współpracy będzie podtrzymywany i rozwijany w ramach rozszerzanej opieki koordynowanej.
Podsumowanie
Podjęte w projekcie ustawy założenia zmierzają m.in. do usunięcia zapisów ustawy z dnia 27 października 2017 r. o podstawowej opiece zdrowotnej, które zakładają utratę ważności wraz z dniem 31 grudnia 2024 r. oświadczenia woli pacjentów złożonych do świadczeniodawców, którzy do tej daty nie przystąpią do zespołu POZ. Obecnie trwa analiza uwag zgłoszonych w trakcie konsultacji publicznych w tym zakresie.
O efektach tych prac będziemy Państwa informować.