Z ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich wynika kilka istotnych obowiązków dla pracodawców i kandydatów do pracy. Opisano je w art. 21 powyżej ustawy.
Przede wszystkim zapisy ustawy dotyczą wszystkich instytucji prowadzących działalność związaną z:
- wychowaniem,
- edukacją,
- wypoczynkiem,
- leczeniem,
- świadczeniem porad psychologicznych,
- rozwojem duchowym,
- uprawianiem sportu lub
- realizacją innych zainteresowań przez małoletnich.
Weryfikacja w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym – obowiązek pracodawcy
Po dniu wejścia w życie nowelizacji ww ustawy, tj. po 15 lutego 2024 r. również należy dokonać weryfikacji nowo zatrudnionego personelu w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym. Jednak obowiązek ten istnieje od 1 października 2017 roku.
Jeżeli nie spełniono tego obowiązku należy ten brak uzupełnić niezwłocznie i osobę niesprawdzoną zweryfikować. Ponadto informację z Rejestru należy wydrukować i przechowywać w dokumentacji pracowniczej lub podobnej dokumentacji dla osób zatrudnionych na innych podstawach prawnych.
Pracodawca lub organizator działalności uzyskuje informacje o kandydacie w Rejestrze z dostępem ograniczonym za pośrednictwem systemu teleinformatycznego prowadzonego przez Ministra Sprawiedliwości. Aby uzyskać informację z Rejestru z dostępem ograniczonym należy:
1. Zarejestrować konto na stronie Rejestru z dostępem ograniczonym: rps.ms.gov.pl poprzez:
a) wybranie odpowiedniego dla użytkownika konta:
- konto użytkownika indywidualnego,
- konto użytkownika instytucjonalnego,
b) wypełnienie odpowiedniego formularza rejestracyjnego.
Konto użytkownika indywidualnego jest aktywowane od razu po przesłaniu formularza.
Natomiast konto użytkownika instytucjonalnego aktywowane jest po przesłaniu formularza oraz po nadesłaniu pisemnego zgłoszenia do Ministerstwa Sprawiedliwości. Szczegółowe informacje znajdują się na stronie głównej Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym w zakładce Pomoc.
2. Wygenerować zapytanie do Rejestru, które należy opatrzyć kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP.
Co ważniejsze, informacje z Rejestru udzielane są bezpłatnie.
Obowiązki kandydatów do pracy
Każdy kandydat aplikujący na stanowisko związane z pracą w kontakcie z małoletnią osobą ma obowiązek:
- Przedłożyć zaświadczenia o niekaralności – wyłącznie personel zatrudniany lub przyjmowany do wykonywania obowiązków na innej podstawie prawnej po dacie 15 lutego 2024 roku. Dotyczy polskiego rejestru karnego i zagranicznych rejestrów (rejestru kraju pochodzenia i rejestrów państw trzecich).
- Przedłożyć oświadczenie o kraju lub krajach zamieszkania w ciągu ostatnich 20 lat. Okres zamieszkania nie jest określony w ustawie. Każdy podmiot może go określić samodzielnie,jednak sugeruje się, aby za okres zamieszkania uznać np. czas od 3 miesięcy wzwyż. Co ważniejsze, obowiązek ten dotyczy także obywateli polskich. Wraz z informacją o krajach zamieszkania przedkłada się informacje z rejestrów karnych tych państw.
- Ponadto, jeżeli kraje nie wydają zaświadczeń z rejestru karnego lub ich nie prowadzą, kandydat składa oświadczenie o tym fakcie wraz z oświadczeniem, że nie był prawomocnie skazany w tym państwie za czyny zabronione.
Wszystkie informacje i oświadczenia kandydat składa pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. W związku z tym powinny zawierać klauzulę następującej treści:
“Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia“.
Dodatkowo wszelkie informacje i oświadczenia kandydata załącza się do akt osobowych pracownika albo dokumentacji dotyczącej osoby dopuszczonej do takiej działalności.
Podsumowanie
Konkludując, wszyscy pracownicy zatrudnieni od dnia 1 października 2017 roku powinni być sprawdzeniu w Rejestrze, a wydruk należy przechowywać w dokumentacji.
Nowo zatrudnieni od 15 lutego 2024:
- sprawdzenie w Rejestrze,
- złożenie informacji z Krajowego Rejestru Karnego (rejestru kraju pochodzenia i rejestrów państw trzecich) lub oświadczenie jeśli kraje nie wydają zaświadczeń,
- przedłożenie oświadczenia o kraju lub krajach zamieszkania.
Nie ma znaczenia, czy osoba ta jest zatrudniona na umowie o pracę, umowie cywilnoprawnej czy na podstawie współpracy z jednoosobowym przedsiębiorcą, umowy o wolontariat, umowy o praktyki. Ważne jest czynne uczestniczenie przez daną osobę w działalności związanej z leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych itp. na rzecz małoletnich.