Ministerstwo Zdrowia planuje zmiany w zakresie zgłaszania zakażeń i chorób zakaźnych. Opublikowano projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniający rozporządzenie w sprawie zgłaszania podejrzeń i rozpoznań zakażeń, chorób zakaźnych oraz zgonów z ich powodu.
Projektowane rozporządzenie wprowadza zmiany w zakresie sposobu dokonywania przez lekarzy i felczerów zgłoszeń zakażeń i chorób zakaźnych. A konkretnie wprowadza obowiązek przesyłania wszystkich formularzy objętych przepisami rozporządzenia w postaci ustrukturalizowanego dokumentu elektronicznego.
Równocześnie wskazano alternatywną formę spełnienia tego obowiązku przez przesłanie informacji o zdarzeniu medycznym w przypadku wybranych zakażeń i chorób zakaźnych.
Zgłaszanie zakażeń i chorób zakaźnych w formie elektronicznej
Projektowane przepisy wprowadzają z dniem 1 lipca 2025 r. elektroniczny sposób dokonywania przez lekarzy i felczerów zgłoszeń przypadków zakażeń i chorób zakaźnych jako jedyną formę spełnienia tego obowiązku. Jednocześnie wyłączona zostanie możliwość dokonywania lub potwierdzania zgłoszeń w postaci papierowej oraz jako nieustrukturyzowane dokumenty elektroniczne (np. skan, pdf, plik edytora tekstu) przesyłane za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej innych niż wskazane w rozporządzeniu systemy teleinformatyczne administrowane przez Centrum e-Zdrowia.
Dokonywanie zgłoszeń w postaci papierowej lub nieustrukturalizowanych dokumentów elektronicznych będzie możliwe jedynie w okresie do dnia 30 czerwca 2025 r.
Inaczej mówiąc, z dniem 1 lipca 2025 r. zgłoszenie powinno nastąpić transmisją danych przez interfejs programowania aplikacji zwany dalej „API” bezpośrednio z użytkowanych przez lekarzy systemów gabinetowych, w których prowadzą dokumentację medyczną pacjenta do Rejestru chorób zakaźnych. Rejestr jest prowadzony w postaci elektronicznej przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Tworzenie zgłoszeń przez zaciągnięcie danych, które znajdują się w dokumentacji medycznej pacjenta w zasadniczy sposób zmniejszy obciążenie administracyjne personelu medycznego.
Ponadto wraz z opublikowaniem rozporządzenia Centrum e-Zdrowia udostępni dokumentację integracyjną dla formularzy zgłoszeniowych ZLK-2, ZLK-3, ZLK-4 i ZLK-5. Dokumentację dla formularza ZLK-1 udostępniono w 2021 roku. Pozwoli to w okresie vacatio legis rozporządzenia dostawcom oprogramowania na dostosowanie oprogramowania gabinetowego do nowych wymogów.
Równocześnie nadal będzie utrzymana możliwość dokonywania zgłoszeń przez wypełnienie i przesłanie formularzy udostępnionych w postaci elektronicznej w aplikacji internetowej gabinet.gov.pl. Możliwość ta obejmie wszystkie określone rozporządzeniem rodzaje formularzy, tj. ZLK-1, ZLK-2, ZLK-3, ZLK-4 i ZLK-5. Należy jednak mieć na uwadze, że z chwilą wprowadzenia elektronicznej Karty Zgonu formularz ZLK-5 zostanie zniesiony.
Ponadto w projektowanym rozporządzeniu w zakresie zakażeń wywoływanych przez
wirusa ospy wietrznej i półpaśca (Varicella zoster virus/VZV, inna nazwa: Human herpesvirus
3/HHV-3) jako podlegające zgłoszeniu wskazano również reaktywację zakażenia w postaci
półpaśca.
Przekazanie zdarzenia medycznego zamiast ZLK
W przypadku niektórych świadczeń udzielonych ambulatoryjnie, dokonanie zgłoszenia na formularzu ZLK-1 (papierowo, przez aplikację internetową gabinet.gov.pl lub API) może zostać zastąpione przekazaniem zdarzenia medycznego do Systemu Informacji Medycznej, zwanego dalej „SIM”.
W przypadku świadczeń zdrowotnych innych niż świadczenia szpitalne przekazanie zdarzenia medycznego do SIM wskazano jako alternatywną metodę zgłoszenia zakażeń i zachorowań, dla następujących rozpoznań chorób o kodach określonych zgodnie z ICD-10:
- J10, J10.0, J10.1, J10.8, J11, J11.0, J11.1, J11.8 – dla zakażeń i zachorowań wywołanych wirusem grypy sezonowej;
- U07.1, U07.2 – dla zakażeń i zachorowań wywołanych wirusem SARS-CoV-2;
- J12.1, J20.5, J21.0, B97.4 – dla zakażeń i zachorowań wywołanych wirusem RSV;
- B01, B01.0, B01.1, B01.2, B01.8, B01.9, G05.1, B02, B02.0, B02.1, B02.2, B02.3, B02.7, B02.8, B02.9 – dla zachorowań na ospę wietrzną lub półpasiec.
Zgłoszenie podejrzenia lub rozpoznania zakażenia lub choroby zakaźnej ZLK-1
W przypadku osób, którym udzielono świadczeń zdrowotnych innych niż świadczenia szpitalne (przede wszystkim świadczenia ambulatoryjne w ramach podstawowej opieki zdrowotnej), zgłoszeniu z wykorzystaniem formularza ZLK-1 podlegają jedynie te przypadki zakażeń i zachorowań, które potwierdzono dodatnim wynikiem szybkiego testu diagnostycznego, w tym testu antygenowego, wykonanego przez:
- personel medyczny poza laboratorium,
- samodzielnie przez pacjenta.
Zakłada się bowiem, że przypadki zakażeń i zachorowań potwierdzone dodatnim wynikiem badania laboratoryjnego zgłosi laboratorium. Natomiast te badania, które są wykonywane poza laboratorium (tj. szybkie testy diagnostyczne) powinny być zgłoszone przez lekarza lub felczera. Przy czym, zgodnie z projektowanymi przepisami, zgłoszenie to może zastąpić przekazaniem przez świadczeniodawcę informacji o zdarzeniu medycznym do SIM.
W przypadku chorych hospitalizowanych (świadczenia szpitalne) utrzymany zostaje obowiązek tradycyjnego dokonywania zgłoszeń na formularzu ZLK-1. Dotyczy to także zgłaszania zgonów, czyli formularza ZLK-5. Takie rozwiązanie ma na celu utrzymanie możliwości zebrania od chorego wywiadu epidemiologicznego w przypadkach zachorowań o cięższym, wymagającym hospitalizacji przebiegu.
Nowy wzór ZLK-1
Formularz ZLK-1 służy do zgłaszania wszystkich chorób zakaźnych za wyjątkiem gruźlicy, chorób przenoszonych drogą płciową oraz zakażenia HIV/zachorowania na AIDS.
Projektowane rozporządzenie zawiera także wzór formularza ZLK-1 uzupełniony o informacje czy szybki test diagnostyczny (np. test antygenowy) wykonywano w podmiocie leczniczym czy też samodzielnie przez pacjenta. Ponadto formularz wskazuje przykładowe rodzaje badań dla ich poszczególnych kategorii.
Powiatowy inspektor sanitarnych odbiorcą danych
Obecnie wszystkie zgłoszenia placówka medyczna przekazuje do najbliższej terytorialnie stacji, niezależnie od miejsca zamieszkania pacjenta. Powodem tego jest konieczność ograniczenia obciążenia po stronie podmiotów leczniczych.
Po zmianach zgłoszenie będzie przekazywane państwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania osoby, u której powzięto podejrzenie lub rozpoznano zakażenie, zachorowanie na chorobę zakaźną lub zgon z ich powodu. Natomiast w przypadku osoby bezdomnej lub osoby o niemożliwym do ustalenia miejscu zamieszkania państwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu właściwemu ze względu na miejsce powzięcia podejrzenia lub rozpoznania zakażenia, choroby zakaźnej lub zgonu z ich powodu.
Rozporządzenie dostosowuje przepisy wskazując właściwych powiatowych inspektorów sanitarnych jako adresatów zgłoszeń, tych przekazywanych wyłącznie w postaci elektronicznej. Elektronizacja pozwoli na przekazywanie zgłoszeń przez system zgodnie z miejscem zamieszkania osoby zakażonej lub chorej. Podsumowując, przekazywanie wniosków w postaci elektronicznej usprawni ten proces.